W początku lat 60-tych XX wieku , Komisja Numizmatyczna Zarządu Głównego ówczesnego Polskiego Towarzystwa Archeologicznego, wystąpiła do Prezesa Narodowego Banku Polskiego w Warszawie z inicjatywą stałej emisji niklowych monet próbnych. Miały one dokumentować prace projektowe nad bieżącymi, wprowadzanymi sukcesywnie monetami obiegowymi, okolicznościowymi i pamiątkowymi. Wiele z tych projektów, nie tyle kontrowersyjnych co zawierających nowatorskie rozwiązania plastyczne, nie uzyskiwało akceptacji dość zachowawczej Komisji Bankowej zatwierdzającej ich projekty do realizacji.

PRL. PRÓBA Nikiel 5 złotych 1959 Rybak – RZADKIE

Nakład tylko 500 sztuk.
Jedna z najbardziej poszukiwanych prób niklowych.

Aby ocalić dla numizmatyki te niezrealizowane projekty monet, autorstwa wybitnych polskich rzeźbiarzy, oraz pokazać wieloetapową drogę twórczego dochodzenia do finalnego efektu, jakim jest moneta obiegowa, postanowiono wybijać po 500 sztuk każdej monety. Były to zarówno wykonane w niklu próby monet skierowanych do emisji, jak i ich nie zatwierdzone projekty.

PRL. PRÓBA Nikiel 5 złotych 1958 Waryński 

Nakład tylko 500 sztuk.
Jedna z najdroższych prób niklowych. Jej cena oscyluje między 6000-7000 złotych.

Połowa nakładu pozostała w Banku, resztę rozdzielono między kolekcjonerów.

Stałe przydziały tych monet mogli otrzymywać tylko najaktywniejsi członkowie Towarzystwa, na podstawie specjalnego regulaminu przyznawania tych monet. Na wniosek macierzystego Oddziału, dożywotniego przydziału wszystkich kolejnych „kompletów”, dokonywała Komisja Numizmatyczna ZG PTA., kierując się zasadą tworzenia tzw. „społecznego muzeum”.

Monety miały być udostępniane na wystawach i pokazach, a więc otrzymujący je musiał być już właścicielem udokumentowanego zbioru numizmatycznego. Sankcją za pozbycie się monet bez wiedzy Komisji było automatyczne pozbawienie dalszego przydziału.

PRÓBA niklowa 1 złoty z 1958 roku.

Nakład tylko 500 sztuk.
Niższe nominały to jedne z najbardziej poszukiwanych monet próbnych z tej serii.

Z chwilą śmierci właściciela komplety tych monet ulegały często rozproszeniu, stąd po półwiecznej ich egzystencji w numizmatyce polskiej, nie tak często spotykamy pełny zbiór.

Założenia edycyjne tych monet jako niezrealizowanych projektów w innym metalu niż bieżąca emisja, wyłącznie dla celów kolekcjonerskich, były ewenementem w ówczesnych czasach i światłą zasługą polskich numizmatyków dla ochrony naszego dziedzictwa kulturowego, jakie niesie z sobą historia polskiej monety.

Ostatnie monety niklowe zostały wybite w 1994 roku, są to próbne monety aktualnie krążących monet obiegowych. Seria monet znanych z obiegowych należy do monet bardzo rzadkich. Wszystkie zostały wybite stemplem lustrzanym. Cena takiej 5 złotówki z 1994 roku to dziś 2000-3500 złotych.

Więcej o innych monetach próbnych możecie posłuchać na naszym kanale Youtube: